Bloggfærslur mánaðarins, ágúst 2009

Leiðréttingartillögur HH: skref í átt til afnáms verðtryggingar

Aðgerð #2:     Leiðrétting á gengistryggðum íbúðalánum (framkvæmt samtímis aðgerð #3)
Lýsing:
Gengistryggðum íbúðalánum verði breytt í verðtryggð krónulán.
Útfærsla: Boðið verði upp á að gengistryggð íbúðalán verði umreiknuð sem verðtryggð krónulán frá lántökudegi einstakra lána.

Aðgerð #3:    Leiðrétting á verðtryggðum íbúðarlánum (framkvæmt samtímis aðgerð #2)
Lýsing: Verðbótaþáttur íbúðalána verði endurskoðaður frá og með 1. janúar 2008.
Útfærsla: Verðbótaþáttur, frá og með 1. Janúar 2008, takmarkist við efri mörk verðbólgumarkmiðs Seðlabanka Íslands, eða að hámarki 4%.  Aðgerð þessi er fyrsta skrefið í afnámi verðtryggingar.

Nánar hér: http://www.heimilin.is/varnarthing/about/tilloegur-samtakanna


mbl.is Vaxandi þrýstingur á að afskrifa íbúðalán
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Ísland og Lettland geta ekki borgað, og borga því ekki

 

Ísland og Lettland geta ekki borgað, og borga því ekki

Michael Hudson

            Geta Ísland og Lettland greitt erlendar skuldir fámenns hóps einkavina valdhafa? Evrópusambandið og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hafa sagt þeim að umbreyta einkaskuldum í opinberar skuldbindingar og endurgreiða þær með hækkun skatta, niðurskurði ríkisútgjalda og eyðingu sparifjár almennings. 

            Reiði fer vaxandi ekki einungis í garð þeirra sem söfnuðu skuldunum - Kaupþing og Landsbanki í gegnum Icesave og einkaaðilar í löndunum við Eystrasalt og í mið-Evrópu sem veðsettu fasteignir og einkavæddar ríkiseignir langt úr hófi fram - heldur líka gagnvart erlendum lánardrottnum sem þrýstu á stjórnvöld að selja banka og aðra helztu innviði hagkerfa til innherja.

            Stuðningur við aðildarumsókn Íslands að ESB hefur minnkað í um þriðjung þjóðarinnar og Harmony Center flokkurinn, sem studdur er af stórum hluta rússnesku-mælandi Letta, hefur náð meirihluta í Riga og stefnir í að verða vinsælasti flokkurinn á landsvísu. Í báðum tilfellum hafa mótmæli almennings skapað vaxandi þrýsting á stjórnmálamenn að takmarka skuldabyrði við eðlilega greiðslugetu landanna.

            Um helgina skipti þessi þrýstingur sköpum á Alþingi Íslendinga.   Þar varð samkomulag, sem kann að verða frágengið í dag, um skilyrði fyrir verulegum endurgreiðslum til Bretlands og Hollands vegna útborgana þeirra á innistæðum þarlendra eigenda Icesave reikninga.

            Mér vitanlega er þetta fyrsta samkomulagið frá þriðja áratug síðustu aldar sem takmarkar afborganir af skuldum við greiðslugetu viðkomandi lands. Greiðslur Íslands takmarkast við 6% af vexti vergrar landsframleiðslu miðað við 2008.  Ef aðgerðir lánardrottna keyra íslenzka hagkerfið niður með óvægnum niðurskurði ríkisútgjalda og skuldaviðjar kynda undir frekari fólksflutninga úr landi, þá verður hagvöxtur enginn og lánardrottnar fá ekkert greitt.

            Svipað vandamál kom til umræðu fyrir liðlega 80 árum vegna skaðabótagreiðslna Þýzkalands vegna fyrri heimsstyrjaldar. En margir stjórnmálamenn átta sig enn ekki á því að eitt er að merja út afgang á fjárlögum og annað að geta greitt erlendar skuldir. Hver sem skattheimta stjórnvalda kann að vera þá er vandinn sá að breyta skatttekjum í erlendan gjaldeyri. Eins og John Maynard Keynes útskýrði, ef skuldsett lönd geta ekki aukið útflutning sinn verða greiðslur þeirra að byggjast á lántökum eða eignasölu.  Ísland hefur núna hafnað slíkum eyðileggjandi valkostum.

            Greiðslugetu hagkerfis í gjaldeyri er takmörk sett. Hærri skattar þýða ekki að stjórnvöld geti umbreytt auknum skatttekjum í erlendan gjaldeyri. Þessi staðreynd endurspeglast í afstöðu Íslands gagnvart Icesave skuldum, sem áætlað er að nemi helmingi af vergri landsframleiðslu þess. Með þessari afstöðu sinni mun Ísland væntanlega leiða önnur hagkerfi í pendúlssveiflu frá þeirri hugmyndafræði sem telur endurgreiðslu allra skulda vera helga skyldu.  

            Fyrir hagkerfi landa sem losnuðu undan stjórn Sovétríkjanna felst vandinn í því að vonir brugðust um að sjálfstæði 1991 hefði í för með sér vestræn lífsgæði.  Þessi lönd jafnt sem Ísland eru enn háð innflutningi. Hnattræna eignabólan fjármagnaði hallann á viðskiptajöfnuði - lántökur í erlendri mynt gegn veði í eignum sem voru skuldlausar þegar löndin urðu sjálfstæð. Nú er bólan sprungin og komið að skuldadögum. Lán streyma ekki lengur til Eystrasaltslanda frá sænskum bönkum, til Ungverjalands frá austurrískum bönkum, eða til Íslands frá Bretlandi og Hollandi. Atvinnuleysi eykst og stjórnvöld skera niður útgjöld til heilbrigðis- og menntamála. Í kjölfarið fer efnahagslegur samdráttur og meðfylgjandi neikvæð eignastaða fjölda fyrirtækja og heimila.

            Óvægnar niðurskurðaráætlanir voru algengar í löndum þriðja heims frá 8. til 10. áratugar síðustu aldar, en evrópsk lýðræðisríki hafa takmarkað þolgæði gagnvart slíku verklagi. Eins og málum er nú háttað eru fjölskyldur að missa húsnæði sitt og fólksflutningar úr landi eru vaxandi. Þetta voru ekki fyrirheit nýfrjálshyggjunnar.

            Þjóðir spyrja ekki bara hvort greiða eigi skuldir, heldur líka - eins og á Íslandi - hvort hægt sé að greiða þær. Ef það er ekki hægt, þá leiðir tilraun til að greiða þær einungis til frekari efnahagssamdráttar og hindrar lífvænlega þróun hagkerfisins.

            Munu Bretland og Holland samþykkja skilyrði Íslands? Keynes varaði við því að tilraun til að knýja fram erlenda skuldagreiðslu umfram greiðslugetu krefðist stjórnarfars á sviði fjárlaga og fjármála sem er þjakandi og óvægið og gæti hvatt til þjóðernissinnaðra viðbragða til að losna undan skuldakröfum erlendra þjóða.  Þetta gerðist á þriðja áratug 20. aldar þegar þýzka hagkerfið var kollkeyrt af harðri hugmyndafræði um ósnertanleika skulda.

            Málið varðar praktíska meginreglu: skuld sem er ekki hægt að greiða verður ekki greidd. Spurningin er einungis hvernig slíkar skuldir verða ekki greiddar. Verða þær afskrifaðar að miklu leyti? Eða verður Íslandi, Lettlandi og öðrum skuldsettum löndum steypt í örbirgð til að merja út afgang í tilraun til að komast hjá vanskilum?

            Síðarnefndi valkosturinn getur knúið skuldsett lönd til stefnubreytingar. Eva Joly, franski saksóknarinn sem aðstoðar við rannsókn á íslenzka bankahruninu, hefur varað við því að svo gæti farið að Ísland stæði uppi með náttúruauðlindir og mikilvæga staðsetningu sína: „Rússlandi gæti til dæmis fundist það áhugavert." Kjósendur í löndum sem losnuðu undan stjórn Sovétríkjanna gerast æ meira afhuga Evrópu vegna eyðileggjandi hagstjórnarstefnu sem nýtur stuðnings ESB.

            Eitthvað verður undan að láta. Mun ósveigjanleg hugmyndafræði víkja fyrir efnahagslegum staðreyndum, eða fer það á hinn veginn?

 

Höfundur er hagfræðiprófessor við University of Missouri


Viðtal Egils við Hudson


mbl.is Fleiri fari að dæmi Íslands
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Pólitískt botnlangakast?

Ég er blessunarlega vel giftur.  Konan mín er sigld.  Á ferðalögum sínum hefur hún haft það fyrir sið að taka ljósmyndir og fyrir vikið eru margar hillur fullar af albúmum í stofunni okkar.  Það vildi þannig til að hún var stödd í Moskvu árið 1998 þegar greiðslufall varð hjá rússneska ríkinu.  Það olli miklu uppþoti á fjármálamörkuðum og hruni rúblunnar.  Efnhagskreppa fylgdi í kjölfarið og bankar fóru í þrot.  Biðraðir mynduðust fyrir utan fjármálastofnanir og fólk mótmælti á götum úti svo þúsundum skipti.  Af þessu tók hún myndir.  Ef ég ætti skanner myndi ég sýna þær hér og nú.  En þetta er af svipuðum meiði:

 

   

 

Alþýðan mátti muna sinn fífil fegurri.  Og minningin var um Sovétríkin sálugu.  En hvers vegna? Jú, þegar öllu var á botninn hvolft þá hafði alþýðan það betra í gamla Sovétinu heldur en þegar þarna var komið, eftir 7 ára valdatíð Yeltsin.  Að því leitinu til mætti segja að eftirspurn eftir fyrri valdhöfum sé mælikvarði á árangur sitjandi stjórnar.  

 

 

Samkvæmt nýjustu mælingum Capacent er ríkisstjórnin tölfræðilega fallin.  Ríkisstjórnarflokkarnir mælast samanlagt með 44% fylgi þó 48% segjast styðja stjórnina.  Þetta er nokkru minna heldur en í kosningunum þegar ríkissstjórnarflokkarnir voru með 51%.  Skömmu síðar fór stuðningur við stjórnina upp í 61%.  Stuðningurinn hefur því minnkað um 13% stig frá því stuðningurinn mældist mestur.  Það er afar sorglegt að ríkisstjórn sem hefur ekki setið nema í 3 mánuði hafi ekki ríkara umboð þjóðarinnar en raun ber vitni eftir öll þau átök sem þurfti til að koma henni til valda.

getfile

Er hugsanlegt að þjóðin sé reiðubúin að hleypa fyrri ríkisstjórnum aftur að eða erum við stödd í pólitískum botnlanga og bíðum þess eins að kastið komi?

Eru aðrir möguleikar í stöðunni? 


mbl.is Fjölmenni á félagsfundi VG
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Skuldaaðlögun Nýja Kaupþings og afstaða AGS

Dagurinn hefur verið erilsamur, svona út frá starfi HH.  Ég byrjaði á því að mæta í viðtal á Bylgjunni.  Það má heyra hér: http://www.bylgjan.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=47170

Samtímis var félagi minn (í stjórn HH), Vésteinn Gauti, á Útvarpi Sögu. 

Nokkru síðar áttum við Arney og Marinó (bæði í stjórn HH) fund með japönskum blaðamanni sem er að fjalla um kreppuna á Íslandi.

Í framhaldi áttum við þrjú fund með sendifulltrúa AGS á Íslandi ásamt hagfræðingi sjóðsins.

Við í HH höfum nýlega látið frá okkur álitsgerð um Skuldaaðlögun Nýja Kaupþings.  Hana má lesa hér:
http://www.heimilin.is/varnarthing/component/content/article/41-fra-undirbuningsnefndinni/425-skuldaaeloegun-kauptings

Varðandi Skuldaaðlögun NK og ummæli talsmanns NK í morgunútvarpi Rásar 2 þess eðlis að AGS hefði ekki heimilað bankanum að fara í afskriftir svaraði sendifulltrúi AGS því til að þarna væri beinlínis ekki rétt með farið um afstöðu AGS.  Miðað við það hvernig hann talaði dró ég þá ályktun að AGS hefði í raun aldrei fjallað með beinum hætti um þetta tiltekna úrræði NK.  Hins vegar kom fram að AGS væri ekki fylgjandi almennum niðurfærslum.  Að því leitinu til mætti yfirfæra afstöðu AGS yfir á þetta úrræði NK.

Því er spurning hvort skuldaaðlögun NK felur í sér almenna niðurfærslu eða ekki.  Ég segi nei, því þarna er um að ræða úrræði sem gengur út á að koma til móts við þá sem eru komnir með neikvæða eiginfjárstöðu.  Aðrir eiga ekki kost á úrræðinu.

Það ber að taka það fram að við fengum það staðfest hjá AGS að það væri svigrúm til afskrifta.  Hins vegar fengum við ekki uppgefið hversu  mikið svigrúm.


mbl.is Skikkaðir í tíu daga frí af AGS
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Styrkti þrjá stjórnmálaflokka

Fyrir þá sem ekki þekkja Gift og sögu þess bendi ég á þessi skrif Gunnars Axels Axelssonar sem eru nokkuð upplýsandi.

Árið 2006 styrktu Samvinnutryggingar Framsóknarflokkinn, Samfylkinguna og Vinstri Græna.


mbl.is Undirbúa málsókn á hendur Gift
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Einveldi AGS?

,,Þann 19. júní, sl. gaf fjármálaráðuneytið út reglugerð um skilyrði þess að eftirgjöf skulda manna utan atvinnurekstrar teljist ekki til tekna o.fl. nr. 534/2009.  Á grundvelli reglugerðarinnar er mögulegt að afskrifa skuldir einstaklinga án þessa viðkomandi verði krafinn um skatt af afskriftinni.  Skv. frétt á mbl.is þann 14. júlí sl. segist félags- og tryggingamálaráðherra „vona að bankarnir fari innan tíðar að geta heimilað eftirgjöf skulda."  Viðskiptaráðherra tók í sama streng þann 16. júlí sl. að því er segir í frétt á visir.is:  „Viðskiptaráðherra segist ekki ósáttur við ummæli bankastjóra ríkisbankanna um mögulegar afskriftir af lánum verst settu heimilanna. Hann segir þetta góðan möguleika í ljósi þess að ekki þarf að borga skatta af niðurfellingunni."

 

Á fundi Hagsmunasamtaka heimilanna þann 24. júní sl. með stjórnendum Nýja Kaupþings var úrræðið sem hér er til umfjöllunar kynnt samtökunum.  Eftir fundinn var það skilningur fulltrúa HH að úrræðið gerði ráð fyrir afskriftum en nú hefur annað komið á daginn.  Það vekur sérstaka athygli m.a. í ljósi þeirra ummæla sem ráðherrar hafa nýlega látið falla.  Hvað gerðist í millitíðínni?  Samtökin líta svo á að það sé annarra að svara því en telja að ummæli Hermanns Björnssonar, talsmanns Nýja Kaupþings, í viðtali við morgunútvarp Rásar 2 þann 28. júlí sl. varpi nokkru ljósi á máilið.  Þar kom fram að það væri hvorki vilji stjórnvalda né Alþjóðagjaldeyrissjóðsins að fara í almennar afskriftir, að bankanum væri það ekki heimilt.

 

Hagsmunasamtök heimilanna furða sig á þeirri þumalskrúfu sem Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn virðist hafa á efnahagslífi þjóðarinnar.  Það er sama hvert litið er, AGS virðist vilja koma í veg fyrir endurreisn efnahagslífsins og tryggir kröfur erlendra kröfuhafa eins og kostur er.  Samtökin geta ekki annað en velt því fyrir sér hverjir séu ráðamenn þessa lands og hvort ákvarðanir séu teknar af lýðræðislegum stjórnvöldum eða hvort Ísland sé  hluti af einveldi sem AGS fer fyrir?"

 

Álitsgerðin í heild sinni með skýringardæmum fylgir með í viðhengdu skjali.


mbl.is Friðþæging fyrir stjórnvöld
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt
Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

Hættum að blogga, lífið liggur við

Eftirfarandi grein birtist í 2. tbl. ritsins Lífsmörk sem gefið var út í desember 2008.  Ég veit ekki hver er höfundur hennar.  Þá átti efni hennar svo sannarlega erindi við okkur að ég tel.  Síðan þá hefur nokkuð vatn runnið til sjávar.  Ég velti þó alvarlega fyrir mér hvort hún eigi erindi við okkur aftur:
,,Söguþjóðin mikla situr nú fyrir framan tölvuskjáninn, rýnir í nýjustu uppfærslur fjölmiðlanna og rífst og tautar á bloggsíðum sínum. Á meðan fær ríkissjórnin að starfa nánast óáreitt og vinna að því reyna að bjarga eigin skinni, kerfinu sem kom okkur öllum um koll.

Auðvitað er bráðnauðsynlegt, á hvaða tímum sem er og ekki síst núna, að greina ástand samfélagsins og setja í samhengi við liðna tíð, rökræða og greina sannleika þeirra frétta sem okkur berast; koma með hugmyndir að mótspyrnu, lausnum og breytingum sem við viljum sjá framkvæmdar. Margir bloggarar og greinahöfundar hafa gert þetta vel, bloggin eru mörg uppfull af fanta góðum hugmyndum.

En nú er kominn tími til að hönd fylgi huga og við færum okkur frá tölvuskjánum, út í samfélagið. Það er kominn tími til að framkvæma þær hugmyndir sem nú þegar hafa komið fram.

Við, fólkið, erum nógu klár og sterk til þess að halda uppi öflugri mótspyrnu gegn þeim öflum sem nú stjórnast með líf okkar og framtíð; nógu sterk til að byggja upp réttlátt samfélag. Og til þess að hugmyndir okkar verði að veruleika, ættum við að vera miklu sýnilegri og vægðarlausari í staðfestu okkar.

Sú ríkisstjórn og aðrir valdhafar sem við viljum koma frá völdum, vilja auðvitað að við bloggum og rífumst. Það er þeim í hag að fólk sitji sitt í hvoru horninu, fyrir framan tölvuskjái og fái útrás fyrir
reiði sína og hugmyndir í gegnum lyklaborðið. Þannig fá þau allan þann tíma og allt það
næði sem þau þurfa til að framkvæma svokallaðar ,,björgunaraðgerðir" sínar.

Bíðum ekki eftir því að ríkisstjórnin falli og bíðum ekki heldur eftir því að aðrir framkvæmdi hugmyndir okkar. Kæra söguþjóð, við skulum ekki skrifa okkar eigin harmleik, heldur skrifa og framkvæma sigur okkar."

mbl.is Netverjar æfir yfir lögbanni
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Vildarkjarakerfið

Samkvæmt samantekt fréttastofu visir.is á stærstu lántakendum í gamla Kaupþingi skuldaði Samvinnutryggingasjóðurinn (Gift) bankanum 166,8 milljónir evra (30,2 milljarða króna) gegn veði í eignum félagsins sem voru að stærstum hluta hlutabréf í Kaupþingi.

Fyrir þá sem ekki þekkja Gift og sögu þess bendi ég á þessi skrif Gunnars Axels Axelssonar sem eru nokkuð upplýsandi.

samvinnutryggingar

Eins er hér frétt sem birt var á vef DV um félagið.

Árið 2006 styrktu Samvinnutryggingar Framsóknarflokkinn, Samfylkinguna og Vinstri Græna.

Samkvæmt þessari frétt eru ,,mörg dæmi um að stjórnmálamenn, jafnvel ráðherrar í ríkisstjórn Íslands, aðilar tengdir þeim og forsvarsmenn lífeyrissjóða, hafi fengið óeðlilega fyrirgreiðslu í bankakerfinu". Þetta var kallað vildarkjarakerfið eða "special deal".


mbl.is Kaupþing fer fram á lögbann
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt
Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

The Crisis of Credit

 


mbl.is Stöndum ekki undir skuldabyrði
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband